Her gün milyonlarca düşünce zihnimizden geçip gidiyor. Dün söylediklerimiz, yarın yapacaklarımız, yetişmeyen işler, kurduğumuz hayaller… Sanki bir tren istasyonunda durmaksızın geçen vagonları izliyoruz ama hiçbirine tam binemiyoruz. Birçoğumuz, hayatın akışını ya geçmişin gölgelerinde ya da geleceğin kaygılarında tüketiyoruz.
Peki ya asıl mucize, gözümüzün önünde, unuttuğumuz yerde duruyorsa? Belki de en büyük sanat, geçmişin pişmanlıklarından ve geleceğin endişelerinden sıyrılıp sadece şimdiyi yaşamaktır.
Bugün cep telefonlarımızla tek tuşla dünyanın öbür ucuna bağlanabiliyoruz ama aynı zamanda kendi içimizden kopuyoruz. Bildirimler, mailler, sosyal medya akışları… Hepsi zihnimizi sürekli “bir sonraki şeye” hazırlıyor. Henüz mevcut işi bitirmeden diğerine koşuyoruz. Bu da bizi anda olma becerisinden uzaklaştırıyor.
•Zihin dağınıklığı: Gün içinde onlarca kez dikkatimizi kaybediyoruz.
•Kaygı sarmalı: Bitmeyen “yarın ne olacak” sorusu içsel huzuru kemiriyor.
•Anlam eksikliği: Anı yaşayamadığımız için yaptıklarımızın tadını çıkaramıyoruz.
Kısacası modern yaşam, sürekli bir “sonraya hazırlık hali” yaratıyor. Yolda yürürken bir anı fotoğraflıyoruz ama o anın kendisini yaşamıyoruz. Sohbet ederken aklımız bildirimlerde kalıyor. Bir işe odaklanırken gelecekteki başka bir işin ağırlığını taşıyoruz.
Hatırladığım bir çalışma var, beynin anıları nasıl depoladığı ve hafızaya atma şekline dayanan. Zihnimizde yer alan bu anılar mevcut yaşanan deneyim içindeki ses, görüntü, koku vb. duyumları beynin farklı alanlarında depolandığını ve kişi tarafından hatırlanan bir deneyim halinde ise bu parçaların birleşerek geçmişte yaşanmış deneyimi hatırlanan bir anıya çevirdiği ile ilgili. Dolayısıyla herhangi bir eylem durumunda, o eyleme dair farkında olunan duyumların hatırlanma halinde daha kalıcı olacağını düşündürüyor bana.
Son dönemlerde popüler bir kelime haline gelen ve önemininde yeteri kadar anlaşılmadığını düşündüğüm “Akışta” olma hali gerek zihinsel koordinasyon getirisi, gerekse de devamlı tüketim halinde olduğumuz zamana karşı olan cömertliğimizi azaltabilme potansiyelinden dolayı önemli buluyorum.
Eckhart Tolle “ Şimdinin Gücü “ kitabında şöyle der:
“Derinlemesine şunu kavra: Şimdiden başka zaman yoktur. Yaşam her zaman şimdidedir.”
Tolle, bu cümleyle aslında şunu söyler: Geçmiş, bir hafıza izinden ibarettir; gelecek ise yalnızca bir hayaldir. Gerçek yaşam deneyimi daima şu an, şu saniyede olur
Zen Budizm’i de bize burada benzer mesajı verir: “Anda kal.” Zen ustaları için çay içmek, sadece çay içmektir; yürümek, sadece yürümektir. Yani sıradan eylemleri olağanüstü yapan şey, onların farkındalıkla yaşanmasıdır. Bir Zen hikâyesinde usta der ki: “Yürüdüğümde yürürüm, yemek yediğimde yemek yerim.” Çırak şaşırır: “Ama herkes bunu yapıyor!” Usta gülümser: “Hayır, çoğu insan yürürken geleceği, yemek yerken geçmişi düşünür.”
Günlük hayatımızda daha fazla mevcudiyet içinde olabilmek veya Usta’nın söylediği gibi yürümekten bile keyif alabilir halde eylemlerimize yön verebilmek için biz neler yapabiliriz.
- Tek Eylem Disiplini (Zen)
Zen öğretisi bize şunu hatırlatır: Aynı anda birden fazla şey yapmak, aslında hiçbirini tam olarak yapmamak demektir. Çay içerken e-postaları kontrol etmek, yemek yerken telefonu karıştırmak zihni parçalar. Oysa tek eylem disiplini, yaptığın işi tam bir farkındalıkla yapmak demektir. Kahveni içerken sadece kokusunu, tadını, sıcaklığını hisset. Böylece en sıradan an bile zenginleşir. - Nefese Dön (Zen & Tolle)
Nefes, zihnin doğal çapasıdır. Ne zaman dikkatin dağılsa, kaygıların yükselse veya zihnin hızlansa, sadece üç derin nefes almayı dene. Burnundan derin bir nefes al, birkaç saniye tut, sonra yavaşça ver. Bu pratik, bedenini gevşetirken zihnini de “şimdi ”ye çeker. Eckhart Tolle’nin de vurguladığı gibi, nefesle kalmak anı hatırlamanın en kolay yoludur. - Zihinsel Etiketi Bırak (Tolle)
Zihin her olaya anında bir etiket yapıştırır: “iyi”, “kötü”, “sıkıcı”, “zorlayıcı.” Bu yargılar bizi gerçeğin kendisinden koparır. Tolle’nin önerdiği pratik, olayları yargısızca gözlemlemektir. Yağmur yağdığında şikâyet etmek yerine sadece “yağmur yağıyor” diyebilmek… Böylece zihnin yükünü azaltır, hayatın doğal akışını daha saf bir şekilde deneyimlersin. - Duyulara Tutun (Zen)
Anda kalmanın en güçlü yollarından biri duyuları kullanmaktır. Yemeği yerken lokmanın tadına odaklan, yürürken toprağın kokusunu fark et, sohbet ederken sesin tonunu dinle. Duyular, zihni geleceğe veya geçmişe kaçmaktan alıkoyar, seni yeniden ana getirir. Zen rahiplerinin bahçede yürürken sadece ayaklarının sesine odaklanması bu yüzden bir meditasyondur. - Düşünceleri Seyret (Tolle)
Tolle, “Sen düşüncelerin değilsin; onların farkında olan kişisin,” der. Bunu uygulamak için zihninde beliren düşünceleri bir gökyüzünde geçen bulutlar gibi izle. Onlarla özdeşleşmeden, gelip geçmelerine izin ver. Kaygı, öfke veya huzursuzluk geldiğinde, “Ben bu duygunun farkındayım” demek bile seni onun kölesi olmaktan çıkarır. - Küçük Ritüeller Yarat (Zen)
Zen’de en sıradan işler bile ritüele dönüşür. Çay demlemek, odunu kesmek, bahçeyi süpürmek… Hepsi farkındalıkla yapıldığında içsel huzura açılan kapıdır. Sen de gündelik hayatında küçük ritüeller yaratabilirsin: Sabah kahveni sessizlikte içmek, masanı toplarken yavaş hareket etmek, uyumadan önce kısa bir nefes farkındalığı yapmak. Bunlar, zihni şimdide tutmak için eğitir.
Zen’in sadeliği ve Eckhart Tolle’nin öğretileri birleştiğinde, gündelik hayatımız bir meditasyona dönüşebilir. Çünkü “anda kalmak” büyük bir tören gerektirmez; çoğu zaman küçük farkındalıklarla başlar. Ve belki de gerçek huzurun sırrı, tam da bu küçük anların içinde saklıdır.
