Yapay Zeka: Modelden Chatbot’a, Chatbot’tan Ajan’a

Yapay zeka, farkında olsak da olmasak da, son 10 yıldır hayatımızın bir parçası oldu. GPT-3 ve ChatGPT’nin üretken yapay zekaların potansiyelini gözler önüne sermesiyle yapay zeka bilim kurgu bağlamının dışında bir olgu olarak çoğumuzun hayatına girdi. Ama bunun öncesinde de yapay zeka modelleri hem akademide hem de özel sektörde birçok alanda araştırılıp, hayatımızı kolaylaştıran hizmetlerde kullanılmaktalardı.
Şu an yüz milyonlarca insan için yapay zekanın yüzü olan chatbotlar, aslında bel kemiği olan modellerin bir arayüze sarılmış ve girdimizi uygun formatta alıp cevaplarını çıktı olarak veren halleri. Şimdi ise yapay zekanın varlığı bir evrim daha geçiriyor. Artık önümüze ajan olarak çıkıyorlar. Peki Yapay zeka ajanları nedir?
Yapay zeka ajanları, görevleri yerine getirmek, kararlar almak ve insanlarla veya diğer sistemlerle etkileşime girmek üzere tasarlanmış otonom sistemlerdir. Sanal asistanlardan ileri düzey çoklu ajan sistemlerine kadar çeşitli formlarda karşımıza çıkmaktadırlar. Stanford Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada, yapay zeka ajanlarında oluşan bir ekip Covid-19 tedavisi için 92 yeni nanobody tasarladı. Google DeepMind ise AlphaEvolve isimli yeni bir kodlama ajanı yarattı.
AlphaEvolve temelinde bir kodlama ajanı olsa da matematik problemlerini konusunda da çok yüksek başarı gösteriyor. Güçlü Gemini Pro modelleri ile problem analizi ve çözüm önerileri geliştiren ajan bu çözümleri de hızlı Gemini Flash modelleri ile hemen uyguluyor. Bu kombinasyon hem matriks çarpımı gibi önemli matematiksel problemleri çözebiliyor hem de optimizasyon kabiliyetiyle Google’ın TPU tasarımında değişikler önerdi. Bu öneriler şu an Google tarafından test edilmekte.
Ama bütün yapay zeka ajanları bu kadar güçlü değil, olmaları da gerekmiyor. Çinli araştırmacılar tarafından geliştirilen Manus, genel kullanıma açılan ilk ajanlardan biriydi. Çığır açan bir teknoloji olmamasına rağmen chatbotlardan çok daha kabiliyetliydi. İlk OpenAI tarafından hizmete sunulan Deep Research modu da becerikli ama kullanım alanı biraz sınırlı olan ajanlardan biri. Şimdi ise “vibe coding” platformları hem arka yüz, hem ön uç programlama hem de arayüz tasarımının tamamını gerçekleştirip, test ve “debugging” yapıp app/web sitesini yayınlayabiliyorlar.
Süreç mükemmel olmasa da daha bir yıl önce bile çoğumuzun hayal edemediğimiz bir noktaya vardık. Yapay zeka şirketleri akıllı telefonlarda çalışabilen, bulut bağımlılığı olmayan “nano” boy modeller geliştiriyorlar. Bunlardan en son çıkanı, Google’ın açık kaynaklı Gemma 3n modeli. Yazının yanı sıra ses ve görüntü işleme becerisine sahip Gemma 3n, mobil cihazlarda etkili çalışabilmek tasarlanmış bir model. Şimdiden Kaggle’da Gemma 3n ile kullanıcılar için etki yaratacak ürünler geliştirmek için bir yarışma açıldı. Toplam dağıtılacak yarışma ödülü 150.000 Dolar. Google bu hamle ile Gemma 3n hakkında hızlı bir şekilde araştırma havuzu, kullanım alışkanlığı ve entegre hizmet varlığı yaratmaya çalışıyor.
Yakın gelecekte tekrar eden, düşük katma değerli işlerin tamamının yapay zeka ajanlarına devredileceği öngörülüyor. Daha ötesindeki ajan kullanımı ise biraz tartışmalı bir konu, hatta görüşler bir spektruma yayılmış bile diyebiliriz. Bir uçta tüm işlerin tam otomasyonunu, hatta ekonominin tam otomasyonu hedef alan Tamay Beşiroğlu (ve şüphesiz onun gibi düşünen birtakım kimseler) var. Diğer ucunda ise yapay zeka kaynaklı iş kayıpları ve çevresel zararların yıkıcılığının getirilerinden büyük zararları olacağından endişeliler. Çoğumuzun umduğu gelecek ise bu iki ucun bir ortalaması olan bir dengeye ulaşmak. Sam Altman gelecekte yapay zeka ücretlerinin, elektrik maliyeti ile neredeyse aynı olacağını öne sürdü. Yapay zekanın bu yıl 85 milyon işi ortadan kaldıracağı ama aynı zamanda 97 milyon yeni iş yaratacağı tahmin ediliyor. Yani gerçek beklenti 12 milyon yeni iş yaratılacağı yönünde.
Büyük şirketler, puanlama yapılan ölçütlerde birbirlerini geçme derdine ama bazı uzmanlar yeni modellerin bu testler için optimize edildiğini ve yeni modellerin kullanımdaki faydalarının pek de değişmediğini öne sürdü. İdeal geleceğimiz yeni işlerin ve kolay erişilebilen yapay zekaların yeni bir refah dönemine girmemiz. Bu noktaya ulaşana kadar aşmamız gereken birçok engel var, kendi zihniyetlerimiz dahil. Ama tünelin sonunda ışık da var.