Sizler de mutlaka takip ediyorsunuzdur. 3 Nisan 2025 tarihinde Gabriella Bruschi İtalya için güzel bir yazı kaleme alıyor. “Trump’ın gümrük vergileri: İtalya’ya 20 milyar dolara kadar mal olabilir. 3.300 ihracatçı firma bulunuyor. İşte en çok etkilenen sektörler” başlıklı yazısı.
Türkiye’nin adı bu yazıda İtalya’nın zeytinyağında en büyük rekabeti yaşayacağı ülke olarak geçmekte ve gelecek sene için 200.000 tonluk ihracat potansiyeline sahip olduğu belirtilmektedir. Zeytinyağının diğer adı “Sıvı Altın”’ dır. Gerçekten de öyle mi? Comtrade verilerine göre 2024 yılında Türkiye’nin toplam zeytinyağı (fasıl 1509) 100.769 ton olarak gerçekleşmiştir. Ülkemiz ihracatı 28.563 ton ile en fazla ihracatı ABD’ye yapmıştır. Aşağıdaki tabloda ABD’nin zeytinyağı alımının son 4 yılını özetleyeyim.
Tablo 1: ABD’nin Son 5 Yıllık Zeytinyağı İthali
Görüleceği üzere ülkemiz ABD’nin ilk 5 zeytinyağı ihracatçısından biridir. 2024 yılında da 28.563 tonluk ihracatı neticesinde yaklaşık 200milyon dolarlık gelir elde etmiştir. ABD’den zeytinyağı ithalimiz ise 5.000 dolardır. AB ülkelerine %20; Tunus’a da %28 tarife uygulanacağından sıvı altın ihracatımız büyük bir avantaja sahip olacaktır. Sıvı altın ihracatında denetimlerin çok özenle yapılması daha da büyük önem taşıyacaktır.
Bizden de Cahit İstikbal’in 08 Nisan 2025 tarihli “ABD’nin Çılgın Yüzde 104 Vergisi Türkiye’yi Nasıl Etkiler” başlıklı yazısını tavsiye ederim. Sayın İstikbal’in Sonuç ve Genel Değerlendirmesi şu şekildedir: “Tekstil, hazır giyim, elektronik, çelik gibi sektörlerde kısa vadede ihracat artışı ve pazar payı kazanımı olasılığı yüksektir. Bunun işaretleri şimdiden görülmekte; Türk ihracatçılar rakiplerinin zayıfladığı alanlarda atılım yapma niyetindedir. Öte yandan otomotiv sektörü gibi dolaylı etki altında kalan alanlarda dikkatli olunmalı, Avrupa’daki daralmanın yansımaları telafi edilmelidir. Tarım sektöründe büyük sıçramalar beklenmese de, girdi maliyetlerindeki azalma avantajı ve niş ürünlerde Çin pazarına giriş fırsatı değerlendirilebilir.”
Şimdi gelin 2024 yılı ABD ve Türkiye dış ticaretini ortaya koyalım. Maalesef yer kısıtından dolayı tüm fasılları veremeyeceğim. Buna gerek de yok. 2024 yılında gerçekleştirilen ilk 14 fasıl ile sınırlayacağım. Bu ilk 14 fasıl, içinde PwC’nin Ekim 2024 tarihinde yayımladığı “Türkiye’nin Küresel Rekabetçilik Seyri: İhracat ve Doğrudan Yabancı Yatırımlara Bakış” raporunda yer alan Türkiye’nin en çok ihraç ettiği ilk 10 fasılın 9 adedini içermekte; 2024 yılında ABD’ye yapılan ihracatın %65’ine ve 3,2 milyar dolarlık dış ticaret fazlasına denk gelmektedir.
Anlaşılacağı üzere ihracatı en yüksek değerden itibaren sıralama yapılmıştır. TÜİK geçici verilerine göre ABD’ye 2024 yılı ihracatımız 14,4 milyar dolar; ABD’den ithalatımız da 15,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Gene TÜİK verilerine göre ihracatımızın ülkelere göre sıralamasında Almanya’nın ardından ABD 2. Sırada yerini almış ve toplam ihracatımız içindeki payı da %6 olarak gerçekleşmiştir. Koyu ve sarı renk ile üstü işaretlenen fasıllar PwC raporunda yer alan ihracatımızda ilk 10 fasılın 9 adedidir (sadece 72 nolu fasıl- Demir ve Çelik yer almamaktadır.)
Tablo 2: Türkiye’nin ABD ile Dış Ticareti (İhracata göre İlk 14 Fasıl)
Firmalara Öneriler
Öncelikle belirtmek isterim ki ABD’nin yeni koyduğu gümrük tarifeleri son gelişmelere göre yumuşayacaktır. Nitekim ABD ile iletişime geçen ve misilleme yapmayan 75’den fazla ülke için ek tarifelerin 90 gün durdurulduğu duyuruldu. Firmalarımız mutlaka çeşitli senaryolara göre durum değerlendirmeleri yapmakta ve ABD’deki ticari ortakları ile senaryoları istişare etmektedir. Bu 90 günlük süre de oldukça önemli adımlar atmalarına yardımcı olması için çok iyi değerlendirilmesi gereken bir süredir.
Aşağıdaki tablo 3’de yukarıdaki tablo 2’yi kısalttım. Nasıl mı? Biraz daha farklı bir açıdan bakarak ve dikkatinize sunarak. Tablo 3’ü ülkemizin, ilgili fasılda ABD ithalatındaki sırasını baz alarak oluşturdum. Bir başka değişle, ülkemizin ABD’ye yaptığı ihracatın en büyük kesimini oluşturan yukarıdaki 14 fasılın ABD’nin ithalatında ilk 10 ülke arasında yer alan fasılları aldım. ABD’ye yaptığımız ihracat açısında da bu 5 fasıl sırasıyla 4. 5. 7. 10. ve 12. sırada yer almaktadır. Düşüncem ve önerim özellikle bu fasıllarda ihracat yapan firmaların büyük ihracat avantajı elde edecekleri ve bunun için stratejiler geliştirmeleridir. Bu 5 fasıl ABD’ye yapılan ihracatın %20’sini oluşturmaktadır. Ayrıca tablo 2’de verilen 3,17 milyar dolarlık dış ticaret fazlasının yaklaşık 2,84 milyar dolarını (%90’ını) oluşturmaktadır.Tablo 3: Türkiye’nin ilgili fasıllarda ABD ile Dış Ticareti ve İthalatındaki Sırası
Bir örnek fasıl ile incelemeyi ve önerilerimiz ile yazıyı noktalayalım:
- fasıl: Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddelerden yer kaplamaları:
Hindistan’ın ardından ülkemiz 2. sırada gelmektedir. 3. sıradaki Çin, 467 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmiştir. Son 5 yılın Hindistan ve Türkiye’nin ABD’ye yaptığı ihracat aşağıda verilmektedir. - Tablo 4: Fasıl 57 için 1. Sıradaki Hindistan ve 2. Sıradaki Türkiye Karşılaştırması
Uygulanacak olan tarife Hindistan’a %26 Türkiye’ye ise %10 olacaktır. Fasıl 57’de %16’lık tarife kaynaklı maliyet farkı Türk ihracatçı firmalarının lehinedir.
Fasıl 57: Halılar ve diğer Dokumaya Elverişli Maddelerden Yer Kaplamaları İhraç Eden Firmalara Stratejik 10 Öneri:
1.Amerikan perakendecilerle özel koleksiyon anlaşmaları yapmaya çalışın.
2.Online perakendeye özel ürün serileri oluşturmayı deneyin.
3.Sanal gerçeklik ile showroom deneyimi sağlayan web altyapılarınız yoksa kurun. AI desteği ile bütünleştirin.
4.Sahip Olduğunuz Coğrafi İşaretli Halı Markalarını ABD’de Tescil Ettirin.
5.Eco-friendly, anti-bakteriyel, çocuk dostu gibi fonksiyonel ürün geliştirmeye yatırım yapın.
6.Kırsal kökenli üreticileri dijital platformlarda tanıtacak belgesel içerikler üretin.
7.ABD dağıtım zincirine yönelik özel ölçü ve renk varyasyonlara dikkat edin.
8.İç mimarlar ve dekorasyon blog yazarlarıyla ortaklıklar kurmaya çalışın.
9.Geri dönüştürülmüş iplikten halı üretimi yaparak çevreci segmentte fark yaratmayı araştırın.
10.ABD’deki halı, yer kaplamaları temalı fuarlarda sponsorluk ve demo alanı yatırımı düşünün.
İstatistik Kaynaklar: TÜİK ve UNCOMTRADE
