Bir CEO Hayalim Var! Başarıyı İçsel Motivasyon İle Sağlayan

Başarı sadece sayılardan mı ibaret? İş dünyasının hızlı temposunda kaybolurken, çalışanların içsel motivasyonunu ne kadar önemsiyoruz? Dışsal ödüller, primler ve hedefler, çoğu zaman anlam arayışını doyuramaz. Oysa insan sadece kazanmak için değil, varoluşunun derin anlamını hissetmek için çalışır.
Sevgili CEO’lar bu yazı sizin için! Çünkü iş dünyasında değişim, en tepeden başlar. Finansal tabloların ötesine geçip çalışanların kalbine dokunmanın ve içsel motivasyonu beslemenin tam zamanı. Çünkü gerçek güç dışarıda değil, içimizde yanar ve başarı, o içsel ateşle şekillenir.
Yıllarca CEO’lar için başarı, kâr marjı, pazar payı ve büyüme grafikleriyle ölçüldü. Ancak insan ruhu böyle işlemiyor. Bir şirketin finansal sağlığı, çalışanlarının içsel huzurunu garanti etmiyor. Bugünün iş dünyasında en çok aranan değerlerden biri, çalışanların anlamlı bir varoluş duygusu.
“İnsan her şeye katlanabilir, ama anlamsızlığa asla.”
— Viktor Frankl
İçsel motivasyon, sadece işin “nasıl yapıldığını” değil, “neden yapıldığını” da sorgular. Bu sorgulama, kişiyi sıradan bir çalışandan bir arayıcıya dönüştürür. Daniel Pink, iş dünyasında hâlâ yaygın olan “ödül-ceza” sisteminin çağ dışı kaldığını vurgular. Pink’e göre artık “Daha fazla ödül = Daha fazla performans” formülü, bilgi ve yaratıcılık temelli işlerde işlemiyor.
Daniel Pink’in Drive Modeli: İçsel Motivasyonun 3 Temel Unsuru
Modern motivasyonun kalbinde üç unsur vardır:
1.Otonomi: Kişinin kendi işini nasıl ve ne zaman yapacağını kontrol edebilme özgürlüğü.
2.Ustalık: Bir konuda sürekli gelişme ve ustalaşma arzusu.
3.Amaç: Yaptığı işin daha büyük bir amaca hizmet ettiğini bilmek.
Çalışanlar sadece ne yaptıklarını değil, neden yaptıklarını bilmek; gelişimlerini hissetmek ve kendi iç seslerini dinleyerek üretmek ister. Bu unsurlar eksik olduğunda primler, kısa vadeli sus payına dönüşür,dışsal teşvikler ise kaygıyı artırır.
İçsel Motivasyonun İş Dünyasındaki Önemi ve Kuşak Farkları
Bu üç temel unsur özellikle Z kuşağı ve yaratıcı sektörlerde çalışanlar için kritik. Yeni nesil çalışanlar, anlam, ruhsal bütünlük ve içsel ışık arayışında.
CEO’lar için veriler önemlidir o zaman bununla ilgili verilere bakalım;
•Z kuşağının %70’i, çalıştıkları işin anlamlı olmasını maaştan daha önemli görüyor. (Deloitte Millennial & Gen Z Survey, 2023)
•Y kuşağının %84’ü, şirket değerlerinin kendileriyle örtüşmemesi halinde uzun süre kalmayacağını belirtiyor. (PwC Future of Work Pulse, 2022)
Maddi ödüller kısa vadeli tatmin sağlar ama içsel motivasyonun yerini tutamaz. İnsan ancak kendini bütün hissettiğinde, potansiyelini tam anlamıyla sahaya yansıtabilir. Modern liderlik anlayışı, strateji inşa etmek kadar insanların ruhuna da alan açmayı gerektirir.
Bir Hikâye: Tuğlacı Ustası ve CEO’nun Sorusu
Bir CEO, şirketinin büyüyüşünü izlerken içten içe şu soruyu sordu:
“Bütün bunları neden yapıyorum?”
Şehir dışında yürürken bir katedral inşaatına rastladı ve ustalara sordu: Ne iş yapıyorsunuz?
İlk usta: “Tuğla diziyorum.”
İkinci usta: “Hayatımı kazanıyorum.”
Yaşlı usta: “Tanrı’nın evi olan bu katedrali insanlar için inşa ediyorum.”
Yaşlı ustanın son sözleri CEO’nun zihninde derin iz bıraktı:
“Ben sadece duvar değil, dua da örüyorum.”
CEO o gün eve dönerken kendine sordu:
“Ben ne inşa ediyorum? İnsanların sadece hayatlarını mı, yoksa anlamlarını mı büyütüyorum?”
Somutlaştıralım: Bununla İlgili Bir Şirket Uygulaması: SAP ve Mindfulness Örneği
SAP, yöneticilerine mindfulness eğitimleri vererek içsel bağlılık skorlarını %30’dan fazla artırdı. Sessizliği yönetebilen liderler artık sadece işi değil, enerjiyi de yönetiyor.
İçsel motivasyonun, performansa etkisine yönelik verilerini görmek isterseniz hemen onlara da bakalım;
•İçsel olarak motive çalışanlar, dışsal motivasyona kıyasla %46 daha yüksek performans gösteriyor. (Harvard Business Review, 2023)
•İşine bağlı çalışanlar, %21 daha yüksek kârlılık ve %17 daha yüksek üretkenlik sağlıyor. (Gallup, 2023)
Anlam, Sessizce Performansa Dönüşür
Hiçbir KPI, bir çalışanın gözündeki ışığı ölçemez. Ama o ışık; e-posta tonuna, toplantı enerjisine ve müşteri iletişimine yansır. Kritik performans göstergelerine anlam yüklediğinizde, çalışanın içsel motivasyonu başka bir şeye dönüşür. Çünkü anlam, çok güçlü bir katalizördür.
“Lider, başkalarının içsel ışığını hatırlamasına yardım eden kişidir.”
— Lao Tzu
Açıkça söyleyelim günümüz liderliğin tam adı ‘Spiritüel Liderlik’ yani görünmeyeni gören ve ölçülemeyeni önemseyen, bütünsel bir bakış açısına sahip olan! Nedenden çok nasıla odaklanan, kalp gözüyle gören, bütüne hizmet eden bir liderlik.
Mevcutta ne durumdasın: CEO’lar için 3 Kritik Soru
Bunu anlamak için performans sisteminizi gözden geçirip şu soruları sorabilirsiniz;
1.Bu sistem, sadece sonuçları mı ödüllendiriyor yoksa süreci de görüyor mu?
2.Çalışanlar başarıyı ruhen hissediyor mu, yoksa sadece sayısal olarak mı takip ediyor?
3.Organizasyonum kar ederken anlam da üretiyor mu?
İçsel motivasyon, çalışanların kalbinde başlar. O kalbe dokunmayan hiçbir strateji uzun ömürlü olmaz. CEO’lar için yeni liderlik, zekâyla yönetmek ve yürekle yön vermektir.
Bunu başardığınız vakit, hayatınızın son günlerini yaşadığınız o anlar geldiğinde ve yıllar gözünüzün önünden bir film şeridi gibi geçtiğinde birçok lider gibi ‘keşke……’ lerle başlayan hiçbir cümleniz olmaz. Tam da o zaman hayatının anlamını bulmuş ve bulmak isteyenlere ışık olmuş bir lider olarak ‘iyi ki….’lerle dolu cümleler kurup, gülümseyerek ve huzurla kaynağa geri dönebilirsiniz.
Şimdi gözlerinizi kapatıp, sadece “ne elde ettik”le değil, “nasıl bir iz bıraktık”la ilgilenen bir CEO olduğunuzu hayal edin, bu hayatınıza nasıl bir anlam katardı?