30.000.000 – 1.006.987 – 600.508 – 43.060 – 5.675 – 1.318 – 147 – 50 – 4 – 2
Sonu bitmek tükenmek bilmez “Komplo teorilerinin” sonu!!!
İsviçre Zürih’teki Federal Teknoloji Enstitüsü’nden (Zürih ETH) Stefania Vitali, James B. Glattfelder ve Stefano Battiston araştırmacılar 2011 yılında yayımladıkları “The Network of Global Corporate Control” başlıklı araştırmalarında Orbis 2007 veri tabanında kayıtlı 30 milyon ekonomik birimden QECD tanımlamasına göre hareket ederek 116 ülkedeki 5,675’i borsada işlem gören 43.060 adet TNC (TransNationalCorporation) belirlerler. Literatüre ilk kez, TNC’lerden kaynaklanan ve TNC’lere yönelen tüm sahiplik yollarının ağını ayrıcalıklı hale getiren yinelemeli bir arama uygularlar. Ortaya çıkan TNC ağı 1.006.987 sahiplik bağı ve 600.508 düğümdür. Şimdi anladık mı başlıktaki rakamların ilk 5 adedini.
Gelelim bizi daha çok ilgilendiren son 5 rakamdan sondan 3’üne.
Aynı araştırma bu 43.060 TNC’nin (bir başka değişle MNC-Multinational Corporation, kabaca Çok Uluslu Şirket) aslında 26 farklı ülkedeki 1,318 TNC’nin kontrolünde olduğunu ardından da bu 1.318 şirketin aslında 147 şirket tarafından kontrol edildiğini raporlayıp bu 147 şirketin ilk 50 adedini yayınlarında listeliyorlar.
Bu noktadan alıp var olan araştırmayı biraz derinleştirdim. Bu 147 dünyayı yöneten şirket içinde yukarıdaki araştırmada listelenen 50 şirketin her birindeki 4 büyükler olarak anılan komplo teorilerine konu olan Black Rock, Vanguard, State Street ve Fidelity’nin büyük ortaklar arasında yer alıp almadığını tek tek https://www.investing.com/, https://finance.yahoo.com/ ve https://www.marketscreener.com/ sitelerinden Temmuz 2025 tarihinde araştırdım.
Tablo 1: İlk 50 Şirket
| No | Şirket Adı | Tür | Ülke | Açıklama | En Büyük Kurumsal Hissedarlar |
| 1 | Barclays plc | Banka | İngiltere | Global yatırım ve perakende bankacılık devi | The Vanguard Group (%3.76), BlackRock Fund Advisors (%2.94) |
| 2 | Capital Group | Varlık Yönetimi | ABD | 2 trilyon $ üstü fon yönetimi | Private: Aile yapısı hâkim. Dış ortak bulunmaz. |
| 3 | Fidelity ( FMR) | Varlık Yönetimi | ABD | Fidelity Investments olarak bilinir | Abigail Johnson & ailesi (yaklaşık %49 oy gücü) |
| 4 | AXA | Sigorta | Fransa | Global sigorta devi ve yatırımcı | Vanguard Group (%3.38), BlackRock (%6.1), |
| 5 | State Street Corp | Varlık Yönetimi | ABD | Dünyanın en büyük kurumsal yatırımcılarından | Vanguard (%13.02), BlackRock (%8.98) |
| 6 | JPMorgan Chase | Banka | ABD | ABD’nin en büyük bankası | Vanguard (%9.82), BlackRock (%7.48), State Street (%4.59) |
| 7 | Legal & General | Sigorta/Varlık | İngiltere | Büyük kurumsal yatırımcı ve sigortacı | BlackRock (%1,79), Vanguard (3,57) |
| 8 | Vanguard Group | Varlık Yönetimi | ABD | Dünya lideri pasif yatırım fonu sağlayıcısı | Kendi yatırımcılarına ait, dış hissedarı yok |
| 9 | UBS AG | Banka | İsviçre | Varlık yönetiminde öncü İsviçre bankası | BlackRock (%6,37), Vanguard (%3,60) |
| 10 | Merrill Lynch (BofA) | Yatırım Bankası | ABD | Bank of America’nın birimi | Vanguard (%8,51), BlackRock (%7,07), State Street (%3.92), Fidelity (%2,05 |
| 11 | Wellington Mgmt | Varlık Yönetimi | ABD | 1+ trilyon $ fon yöneten bağımsız şirket | Önde gelen hissesi yok; |
| 12 | Deutsche Bank | Banka | Almanya | Avrupa’nın en büyük bankalarından | BlackRock (%6.95), Vanguard (%4.11) |
| 13 | Franklin Resources | Varlık Yönetimi | ABD | Franklin Templeton markasıyla bilinir | Vanguard (%7.19), BlackRock (%5.74), State Street (%4.39) |
| 14 | Credit Suisse | Banka | İsviçre | 2023’te UBS tarafından devralındı | Artık UBS altında; bağımsız hissedarlığı sona erdi |
| 15 | Walton Enterprises | Holding | ABD | Walmart ailesinin yatırım holdingi | Tamamen Walton ailesine ait |
| 16 | BNY Mellon | Banka | ABD | Saklama bankacılığında dünya lideri | Vanguard (%9.85), BlackRock (%6.5), State Street (%4.67), Fidelity (%3,70) |
| 17 | Natixis | Finans | Fransa | BPCE grubunun bir parçası | %100 Groupe BPCE’ye ait (halka açık değil) |
| 18 | Goldman Sachs | Yatırım Bankası | ABD | Wall Street’in en büyüklerinden | Vanguard (%9,35), BlackRock (%5.77), State Street (%6.31) |
| 19 | T. Rowe Price | Varlık Yönetimi | ABD | Emeklilik fonları ve bireysel yatırım | Vanguard (%11.93), BlackRock (%9,51), State Street (%6.49) |
| 20 | Legg Mason* | Varlık Yönetimi | ABD | 2020’de Franklin Templeton’a satıldı | Franklin Templeton tarafından %100 satın alındı |
| 21 | Morgan Stanley | Yatırım Bankası | ABD | Global finansal danışman ve yatırımcı | Vanguard %7,34, State Street %6.68, BlackRock %5.98 |
| 22 | MUFG | Banka | Japonya | Japonya’nın en büyük bankası | Black Rock (%7,57), Vanguard (%4,23) |
| 23 | Northern Trust | Banka/Varlık | ABD | Saklama ve özel bankacılık lideri | Vanguard %11.52, BlackRock %7.90, FMR/Fidelity %6.92, State Street %4.86 |
| 24 | Société Générale | Banka | Fransa | Avrupa’nın önde gelen bankalarından | State Street %0,23 |
| 25 | Bank of America | Banka | ABD | ABD’nin en büyük ikinci bankası | Vanguard %8.51, BlackRock %7,07, State Street %3,92, Fidelity (%2,05) |
| 26 | Lloyds Bank | Banka | İngiltere | İngiltere’nin en eski bankalarından | BlackRock %9,12, Vanguard %5.26, Fidelity %2,18 |
| 27 | Invesco | Varlık Yönetimi | ABD | ETF ve fon ürünleri sağlayıcısı | Vanguard %11.01, BlackRock %10,70, State Street %4.90 |
| 28 | Allianz SE | Sigorta/Varlık | Almanya | Avrupa’nın en büyük sigorta grubu | Vanguard %4,34, BlackRock %7,61, Fidelity 0,75 |
| 29 | TIAA | Emeklilik Fonları | ABD | Öğretmen ve akademisyen emeklilik fonu | Halka açık değil |
| 30 | Old Mutual | Sigorta/Varlık | Güney Afrika | Afrika kökenli çok uluslu finans grubu | Vanguard %4.57, BlackRock %3.86 |
| 31 | Aviva plc | Sigorta | İngiltere | Büyük bireysel ve kurumsal sigorta grubu | BlackRock %8,81, Vanguard %5.13, State Street %3,84 |
| 32 | Schroders plc | Varlık Yönetimi | İngiltere | Kurumsal yatırımcı odaklı şirket | BlackRock %3,78, Vanguard %2,65 |
| 33 | Dodge & Cox | Varlık Yönetimi | ABD | Köklü bağımsız yatırım yönetimi firması | Privately owned; dış kurumsal hissedar bilgisi sınırlı |
| 34 | Lehman Brothers* | Yatırım Bankası | ABD | 2008 kriziyle iflas etti | Barclays ve Nomura aldı |
| 35 | Sun Life Financial | Sigorta | Kanada | Büyük Kanada merkezli sigorta şirketi | Vanguard %4,36 |
| 36 | Standard Life* | Sigorta | İngiltere | Phoenix Group’a katıldı (2021) | Phoenix Group hissedarları tarafından sahipleniliyor |
| 37 | CNCE | Finans | Fransa | Groupe BPCE’nin parçası | Groupe BPCE %100, halka açık değil |
| 38 | Nomura Holdings | Finans/Banka | Japonya | Japonya’nın önde gelen finans grubu | BlackRock %10,51, Vanguard % 4,13 |
| 39 | DTC (Depository Trust Co.) | Saklama Hizmeti | ABD | Dünya finansal sisteminin merkezi altyapısı | Özel şirket, müşterileri hissedarlarıdır |
| 40 | MassMutual | Sigorta | ABD | ABD’nin en büyük karşılıklı sigorta şirketlerinden | Mutual yapı, poliçe sahipleri dolaylı hissedar |
| 41 | ING Group | Banka | Hollanda | Avrupa merkezli çok uluslu banka | BlackRock %6.29, Vanguard %4,27 |
| 42 | Brandes Inv. Partners | Varlık Yönetimi | ABD | Değer yatırımı odaklı bağımsız şirket | Private ownership; halka açık değil |
| 43 | Unicredit | Banka | İtalya | İtalya’nın en büyük bankası | BlackRock %7.38, Vanguard %4,32, Fidelity %2,86 |
| 44 | DICJ (Japonya) | Mevduat Sigorta | Japonya | Japonya’nın resmi banka sigorta kurumu | Kamu kuruluşu, devlet destekli |
| 45 | Vereniging Aegon | Kurumsal Hissedar | Hollanda | Aegon NV’nin en büyük hissedarı | Vereniging Aegon (dernek) %30 üzeri kontrol |
| 46 | BNP Paribas | Banka | Fransa | AB’nin en büyük bankalarından | BlackRock %6,09, Vanguard %3,87 |
| 47 | AMG (Affiliated Managers) | Yatırım Holdingi | ABD | Bağımsız yatırım firmaları ortaklığı | Vanguard %10,53, BlackRock %10,33, State Street 3,51 |
| 48 | Resona Holdings | Banka | Japonya | Japonya’nın büyük finans holdinglerinden | Black Rock 6,61, Vanguard %3,84 |
| 49 | Capital Group Intl. | Varlık Yönetimi | ABD | Capital Group’un uluslararası kolu | Capital Group’un genel yapısı gibi; dış ortak yok |
| 50 | Sinopec (China Petrochemical) | Enerji | Çin | Çin’in en büyük petrol ve kimya şirketi | Vanguard %1,56 |
Tablo 1’de görüldüğü gibi büyük hissedarlar olarak “Büyük Dörtlü”’nün ortaklığı şu şekilde:
Vanguard: 34, BlackRock: 30, State Street: 15 ve Fidelity (FMR): 9 adet ortaklığı bulunuyor.
Tablo 2: Özet
| # | Şirket | Vanguard | BlackRock | State Street | FMR |
| 1 | Barclays | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 2 | Capital Group | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 3 | Fidelity (FMR) | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 4 | AXA | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 5 | State Street Corp | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 6 | JPMorgan Chase | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 7 | Legal & General | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 8 | Vanguard | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 9 | UBS | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 10 | Merrill Lynch (BofA) | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 11 | Wellington | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 12 | Deutsche Bank | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 13 | Franklin Resources | ✅ | ✅ | ✅ | ❌ |
| 14 | Credit Suisse (UBS aldı) | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 15 | Walton Enterprises | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 16 | BNY Mellon | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 17 | Natixis | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 18 | Goldman Sachs | ✅ | ✅ | ✅ | ❌ |
| 19 | T. Rowe Price | ✅ | ✅ | ✅ | ❌ |
| 20 | Legg Mason (Franklin) | ✅ | ✅ | ✅ | ❌ |
| 21 | Morgan Stanley | ✅ | ✅ | ✅ | ❌ |
| 22 | MUFG | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 23 | Northern Trust | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 24 | Société Générale | ❌ | ❌ | ✅ | ❌ |
| 25 | Bank of America | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| 26 | Lloyds | ✅ | ✅ | ❌ | ✅ |
| 27 | Invesco | ✅ | ✅ | ✅ | ❌ |
| 28 | Allianz | ✅ | ✅ | ❌ | ✅ |
| 29 | TIAA | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 30 | Old Mutual | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 31 | Aviva | ✅ | ✅ | ✅ | ❌ |
| 32 | Schroders | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 33 | Dodge & Cox | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 34 | Lehman Brothers (Barclay’s) | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 35 | Sun Life | ✅ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 36 | Standard Life | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 37 | CNCE | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 38 | Nomura | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 39 | DTC | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 40 | MassMutual | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 41 | ING | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 42 | Brandes | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 43 | Unicredit | ✅ | ✅ | ❌ | ✅ |
| 44 | DICJ | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 45 | Vereniging Aegon | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 46 | BNP Paribas | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 47 | AMG | ✅ | ✅ | ✅ | ❌ |
| 48 | Resona | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| 49 | Capital Group Intl. | ❌ | ❌ | ❌ | ❌ |
| 50 | Sinopec | ✅ | ❌ | ❌ | ❌ |
Tablo 2’den anlaşılacağı üzere ilk 50 şirketin 34’ünde yani %68’inde (bir başka deyişle 2/3) “4 Büyükler” büyük ortak.
Biraz da bu 4 şirket hakkında kısa bilgi sunalım ve son rakamın gizemini çözelim.
• BlackRock: 1988 yılında halen CEO olan Larry Fink’in öncülüğünde kurulan, 2025 itibariyle 42 ülkede 176 ofisi ve 21.100’den fazla çalışanıyla yaklaşık 12 trilyon dolar varlığı yöneten dünyanın en büyük varlık yönetim şirketidir. Eylül 2023 verilerine göre portföyünde 15.126 halka açık şirket bulunmakta ve yönetime katılım açısından BlackRock, 1011 şirkette %10’dan fazla hisseye sahip olarak öne çıkmaktadır. Hem bireysel hem kurumsal yatırımcılara geniş yatırım araçlarıyla; pasif fonlardan, iShares markasıyla sunduğu ETF’lere (Exchange-Traded Fund – Borsada işlem gören yatırım fonları) kadar çeşitli hizmetler sunmaktadır (Alttakiler için de ETF aynı önemde). Ayrıca, Aladdin isimli teknoloji platformu ile risk yönetimi alanında lider konumdadır. Sürdürülebilir ve uzun vadeli yatırımlara odaklanan şirket, ESG (Environmental, Social, and Governance – Çevresel, Sosyal ve Yönetişim kriterleri) uygulamalarına (alttaki 3 şirket için de geçerli) önem vermektedir.
• State Street: 1792 yılında kurulan ve 2025 itibariyle dünyanın 4. en büyük varlık yönetimi ve finansal hizmetler şirketidir. 100’den fazla piyasada yaklaşık 53.000 çalışanıyla faaliyet göstermektedir. 2023 yılının Eylül ayı verilerine göre portföyünde 17.004 halka açık şirket yer almakta ve yönetimine %10’dan fazla hisseyle 15 şirkete ortaktır ve yaklaşık 4.5 trilyon dolarlık varlığı yönetmektedir.
• Vanguard: 1975 yılında kurulan ve yatırım dünyasında devrim yaratan bir varlık yönetim şirketidir. Özellikle düşük maliyetli yatırım fonları ve borsada işlem gören yatırım fonları olan ETF’leriyle tanınır. Vanguard, hem bireysel hem kurumsal yatırımcılara uygun geniş bir ürün yelpazesi sunamaktadır. Vanguard, düşük ücret politikası ve uzun vadeli yatırım felsefesiyle bilinmektedir. Bu sayede finansal piyasalarda hem yatırımcılara erişimi kolaylaştırır hem de büyük şirketlerde önemli paylara sahip olarak yönetim süreçlerinde etkin rol oynamaktadır. Vanguard, Eylül 2023 verilerine göre portföyünde 13.999 şirket barındırmakta ve 944 şirkette %10’dan fazla oy hakkına sahip hisseyi elinde tutmaktadır. Yaklaşık 11 triyon dolarlık varlığı yönetmektedir.
• Fidelity (FMR): 1946 yılında kurulan köklü bir varlık yönetim şirketidir. Web sayfasında verilen bilgilere göre 11 ülkede 77.000 çalışanı bulunmakta ve 15 trilyon dolarlık bir varlığı yönetmektedir. Fakat 2023 Eylül verilerine göre bu rakam yaklaşık 5 trilyon dolardır.
Bu arada bu şirketlerin birbirine ortaklıkları da söz konusudur. Yahoo finance’e göre Vanguard %8.88, BlackRock %6.68 ve State Street %4.11 ile %82’si kurumsal yatırımcılardan oluşan BlackRock’ın ilk 3 en büyük hissedarıdır. State Street’e baktığımızda hisselerin yaklaşık %92’si kurumsal yatırımcıların elindedir. İlk üçte sırasıyla Vanguard %13.02, BlackRock % 8.98, State Street % 4.93 bulunurken Fidelity (FMR) 8. Sırada %2.29’luk paya sahiptir.
Sahip oldukları güçleri nedeniyle bu “4 Büyükler” piyasalarda tekelci davranmakla ve ülkelerin ve dünyanın ekonomisini ve siyasetini şekillendirmekle eleştirilmektedirler.
GİZEMLİ SON RAKAM 2: Döndük gene komploya……
Eski Devlet Bakanı ve ekonomist Ufuk Söylemez’in 24-03-2023 tarihli köşe yazısından aldığım bilgi: BlackRock ve State Street Rotschild ailesinin, Vanguard ve Fidelity ise Rockefeller ailesinin kontrolünde imiş! Buyurun bu da son rakam, 2’nin anlamı. Sn. Söylemez kaynak vermemiş. Keşke verseymiş de komplo teorileri son bulsaymış.
Emailimi biliyorsunuz: nka@gelecekyonetim.com Yorum, görüş ve önerilerinizi bekliyorum.
NOT: Cladius $ dolarlık sermayeyi 1 ayın sonunda $800’ın altına düşürdü ve zarar ettiJ
